INCREASE – Intelligent Collections of Food Legumes Genetic Resources for European Agrofood Systems

Standardowa umowa dotycząca transferu materiału (Standard Material Transfer Agreement, SMTA)

Traktat o zasobach genetycznych roślin dla wyżywienia i rolnictwa (Treaty on Plant Genetic Resources for Food and Agriculture, ITPGRFA; "Traktat") obowiązuje od 2004 r. Wielostronny system dostępu i podziału korzyści (Multilateral System of Access and Benefit Sharing, MLS) ułatwia dostęp do zasobów genetycznych roślin dla wyżywienia i rolnictwa (PGRFA) i związanych z nimi informacjami, dla 64 gatunków roślin uprawnych i paszowych. MLS powstał w celu ułatwienia wymiany materiału i informacji przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego podziału korzyści wynikających z wykorzystania PGRFA.

Aby uzyskać dostęp do materiałów udostępnionych w ramach MLS, opracowano „Standardową Umowę Transferu Materiału” (Standard Material Transfer Agreement, SMTA), zapewniającą przestrzeganie zasad Traktatu.

SMTA zapewnia znormalizowaną, obustronnie uzgodnioną formę dostępu i sprawiedliwego korzystania z zasobów genetycznych roślin dla wyżywienia i rolnictwa (PGRFA) w celu ochrony zasobów genetycznych, rozwoju i szkolenia, i aby promować zrównoważony rozwój rolnictwa. Brak umowy SMTA stworzyłoby sytuację w której każda osoba mogłaby rościć sobie prawo własności do otrzymanego materiału i informacji PGRFA, ubiegać się o patenty lub dochodzić innych rodzajów praw własności intelektualnej. Dodatkowo, przy każdej wymianie (transferze) materiału PGRFA, byłyby wymagane, potencjalnie długie, negocjacje w celu określenia warunków warunki przekazania materiału.

Tekst umowy SMTA jest ustalony w Traktacie i nie może zostać zmieniony: umowa SMTA musi zostać zaakceptowana bez zmian. Jest to umowa prywatna pomiędzy usługodawcą, a usługobiorcą i jest prawnie wiążąca niezależnie od ich statusu lub krajów, w których rezydują. Dodatkowo, umowa SMTA zawiera zapis informujący, że odbiorca materiału PGRFA może przekazać materiał osobom trzecim, ale tylko poprzez zawarcie nowej umowy SMTA.

Odbiorcy nie mają żadnych zobowiązań finansowych, jeżeli bezpośrednio użyją zebrane nasiona (zebrane nasiona mogą być również sprzedawane jako nasiona do spożycia). Materiał zasobów genetycznych roślin dla wyżywienia i rolnictwa (PGRFA) można bezpłatnie wykorzystywać lub rozpowszechniać do celów badawczych i hodowlanych. Również rolnicy mogą składać wnioski o użycie PGRFA i uprawiać materiał PGRFA. Mogą uprawiać i sprzedawać produkty na zasadach komercyjnych, tak jak w przypadku każdej innej odmiany. Nie mogą ich opatentować. Użycie PGRFA do celów innych niż produkcja żywności lub paszy, związanych z przemysłem chemicznym, farmaceutycznym lub do innych celów przemysłowych, jest stanowczo zabronione.

Easy-SMTA to system informatyczny opracowany w celu wsparcia MLS Traktatu. System ten został opracowany przez Sekretariat Traktatu. Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (The Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO) jest instytucją goszczącą Sekretariat Traktatu, i jako wyznaczony beneficjent będący stroną trzecią, monitoruje podpisywanie umów SMTA. Dotychczas, podpisywanie umów SMTA przy pomocy aplikacji nie zostało opracowane. Dlatego też, FAO uczestniczy w projekcie INCREASE i wspiera rozwój tej aplikacji. Aplikacja INCREASE easy-SMTA toruje i wyznacza drogę dla przyszłych projektów na rzecz nauki obywatelskiej, wykorzystujących zasoby genetyczne roślin dla wyżywienia i rolnictwa, które wymagają powyższych procedur.

Chcesz przeczytać więcej?